ProZ.com translation contests »
25th translation contest: "Alien first impressions" » English to Armenian

Competition in this pair is now closed.

Discussion and feedback about the competition in this language pair may now be provided by visiting the "Discussion & feedback" page for this pair. Entries may also be individually discussed by clicking the "Discuss" link next to any listed entry.

Source text in English

Imagine dining in a European capital where you do not know the local language. The waiter speaks little English, but by hook or by crook you manage to order something on the menu that you recognise, eat and pay for. Now picture instead that, after a hike goes wrong, you emerge, starving, in an Amazonian village. The people there have no idea what to make of you. You mime chewing sounds, which they mistake for your primitive tongue. When you raise your hands to signify surrender, they think you are launching an attack.

Communicating without a shared context is hard. For example, radioactive sites must be left undisturbed for tens of thousands of years; yet, given that the English of just 1,000 years ago is now unintelligible to most of its modern speakers, agencies have struggled to create warnings to accompany nuclear waste. Committees responsible for doing so have come up with everything from towering concrete spikes, to Edvard Munch’s “The Scream”, to plants genetically modified to turn an alarming blue. None is guaranteed to be future-proof.

Some of the same people who worked on these waste-site messages have also been part of an even bigger challenge: communicating with extraterrestrial life. This is the subject of “Extraterrestrial Languages”, a new book by Daniel Oberhaus, a journalist at Wired.

Nothing is known about how extraterrestrials might take in information. A pair of plaques sent in the early 1970s with Pioneer 10 and 11, two spacecraft, show nude human beings and a rough map to find Earth—rudimentary stuff, but even that assumes aliens can see. Since such craft have no more than an infinitesimal chance of being found, radio broadcasts from Earth, travelling at the speed of light, are more likely to make contact. But just as a terrestrial radio must be tuned to the right frequency, so must the interstellar kind. How would aliens happen upon the correct one? The Pioneer plaque gives a hint in the form of a basic diagram of a hydrogen atom, the magnetic polarity of which flips at regular intervals, with a frequency of 1,420MHz. Since hydrogen is the most abundant element in the universe, the hope is that this sketch might act as a sort of telephone number.

Winning entries could not be determined in this language pair.

There were 3 entries submitted in this pair during the submission phase. Not enough votes were submitted by peers for a winning entry to be determined.

Competition in this pair is now closed.

Entries (3 total) — Expand all entries

Filter entries
Language variants:
Պատկերացրեք ճաշում եք եվրոպական ինչ-որ մայրաքաղաքում և չգիտեք տեղի լեզուն։ Մատուցողը անգլերեն գրեթե չի խոսում, սակայն դուք, ինչ-որ կերպ ճանաչելով որոշ բաներ ճաշացանկից, կարողանում եք պատվիրել, ճաշել և հետո վճարել դրա համար։ Հիմա դրա փոխարեն երևակայեք իրավիճակ, երբ անհաջող էքսկուրսիայից հետո, հոգնատանջ՝ հայտնվում եք մի ամազոնյան գյուղում։ Տեղացիները գաղափար չունեն, թե ով եք դուք։ Ծամածռված ձայներ եք սկսում հանել, որը նրանց կողմից սխալմամբ ընկալվում է որպես ձեր պարզունակ լեզու։ Ձեռքերը օդ բարձրացնելիս էլ նրանք նահանջի նշանի փոխարեն, կարծում են, թե պատրաստվում եք հարձակվել։
Ընդհանուր եզրի բացակայության պայմաններում հաղորդակցվելը դժվարանում է։ Օրինակ, ռադիոակտիվ տարածքները տասնյակ հազարավոր տարիներ պետք է չօգտագործված մնան, չնայած հաշվի առնելով այն, որ 1000 տարի առաջվա անգլերենը այժմ անհասկանալի է լեզվակիրների համար, այնուամենայնիվ գործակալությունները ջանք են գործադրել նախազգուշացման նշաններ ստեղծել միջուկային թափոնների վերաբերյալ։ Պատասխանատու հանձնաժողովները մտածել են ամեն ինչ՝ սկսած բետոնե բլոկներից, Էդվարդ Մունկի «Ճիչ»-ից մինչև գենետիկորեն փոփոխված բույսեր, որոնց կապույտ գույնի վերածվելը ահազանգ նշանի է դառնում։
Հենց այս նույն մարդկանցից ոմանք, ովքեր աշխատում էին այս թափոնների խնդրով, նույնիսկ ավելի մեծ մարտահրավերի առաջ էին կանգնած․ այն է՝ հաղորդակցվել արտաշխարհային կյանքի հետ։ Սա WiRED-ի լրագրող Դանիել Օբերհաուսի՝ վերջերս լույս տեսած «Extraterrestrial Languages» գրքի առարկան է։
Ոչինչ հայտնի չէ այլմոլորակայինների կողմից տեղեկատվությունը ընկալելու մասին։ Վաղ 1970-ականներին Pioneer 10 և Pioneer 11 տիեզերանավերի միջոցով մի զույգ մետաղյա ցուցանակ ուղարկվեց տիեզերք, որի վրա գծանկարված էին տարրական բաներ՝ մերկ մարդկային արարածներ և Երկրի էսքիզային քարտեզը, սակայն նույնիսկ սա էլ ենթադրում է, որ այլմոլորակայինները կհասկանային այն։ Քանի որ անսահման փոքր հավանականություն կար, որ այսպիսի տիեզերանավը կարող է հայտնաբերվել, լույսի արագությամբ շարժվող ռադիոհեռարձակումները կապ հաստատելու ավելի մեծ հավանականություն ունեին։
Բայց ինչպես ցամաքային ռադիոն պետք է ունենա ճիշտ հաճախականություն, այնպես էլ`միջաստղայինը։ Իսկ ինչպե՞ս պիտի այլմոլորակայինները հանդիպեին ճիշտ հաճախականությանը։ Pioneer-ի ցուցանակը ակնարկում է ջրածնային ատոմի հիմնական սխեմայի մասին, որի մագնիսական բևեռականությունը պտտվում է կանոնավոր ընդմիջումներով՝ 1420 ՄՀց հաճախականությամբ։ Քանի որ ջրածինը ամենատարածված քիմիական տարրն է տիեզերքում, հույս կա, որ այս էսքիզը կարող է ծառայել որպես հեռախոսահամար։
Entry #31672 — Discuss 0 — Variant: Eastern
Voting points1st2nd3rd
102 x41 x20
Entry tagging:
  • No "like" tags
Պատկերացրեք, ճաշում եք եվրոպական մայրաքաղաքներից մեկում, որտեղ տեղի բնակիչների լեզուն չգիտեք։ Մատուցողը քիչ է խոսում անգլերեն, սակայն, այսպես թե այնպես, ճաշացանկից պատվիրում եք մի բան, որը ձեզ ծանոթ է, ուտում եք և վճարում դրա համար։ Այժմ, փոխարենը, պատկերացրեք, որ արշավը ձախողվելուց հետո դուք քաղցած հայտնվում եք մի Ամազոնյան գյուղում։ Այնտեղի մարդիկ գաղափար չունեն թե ձեզ ինչ դուր կգա։ Դուք դեմքի շարժումներով ծամելու ձայներ եք հանում, որոնք թյուրիմացության մեջ են գցում ձեր պարզունակ լեզվի պատճառով։ Երբ ձեր ձեռքերը վեր եք բարձրացնում ի նշան հանձնվելու, նրանք կարծում են, որ դուք պատրաստվում եք հարձակվել։
Դժվար է հաղորդակցվել առանց փոխադարձ ըմբռնման։ Օրինակ՝ ռադիոակտիվ տարածքներ չպետք է միջամտել նույնիսկ տասնյակ հազարավոր տարիներ անց, չնայած, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ընդամենը 1000 տարի առաջ, անգլերեն լեզուն անըմբռնելի էր թվում իր ժամանակակից բանախոսների մեծ մասի համար, գործակալությունները պայքարում էին ստեղծելու միջուկային թափոնների վերաբերյալ նախազգուշացումներ։ Պատասխանատու հանձնաժողովները արել են ամեն ինչ`սկսած երկաթբետոնե կեռերից մինչև Էդուարդ Մունչսի «Ճիչը», մինչև տագնապալի կապույտ դարձած գենետիկորեն ձևափոխված բույսերը։ Ոչինչ չի երաշխավորում, որ ապագա կլինի։
Նույն մարդկանցից ոմանք, ովքեր աշխատել էին այս աղբավայրերի մասին հաձնարարականներով, նույնպես կազմել են այն մարտահրավների ավելի մեծ մաս՝ հաղորդակցելով արտերկրյա կյանքի հետ։ Սա «Այլմոլորակայինների լեզվի» թեմա է, Wired-ի լրագրող Դանիել Օբերհաուսի նոր գիրքը։
Ոչինչ հայտնի չէ, թե ինչպես կարող են այլմոլորակայինները տեղեկատվություն ստանալ։ 1970-ականների սկզբին, երկու տիեզերանավերով՝ Պիոներ 11-ով և 12-ով, ուղարկած զույգ սկավառակները, ցույց տվեցին մերկ մարդ արարածներ և մեկ հասարակ քարտեզ՝ Երկիր մոլորակը գտնելու համար, բայց նույնիսկ դա ենթադրում է, որ այլմոլորակայինները կարող են տեսնել։ Քանի որ նման արհեստները ունեն ոչ ավելի քան հայտնաբերվելու անսահման հնարավորություն, Երկիր մոլորակի ռադիոհաղորդումները, ընթանալով լույսի արագությամբ, ավելի մեծ հավանականություն ունեն կապ հաստատելու։ Սակայն, այնպես ինչպես երկրային ռադիոն պետք է հարմարեցնել ճիշտ հաճախականության վրա, նույնպես պետք է վարվել միջաստղային տեսակի հետ։ Ինչպե՞ս այլմոլորակայինները կհանդիպեն ճիշտ տեսակին։ Պիոներ սկավառակը միայն հուշում է ջրածնի ատոմի հիմնական դիագրամի տեսքով, որի մագնիսական բևեռականությունը սահում է կանոնավոր հեռավորություններով`1420 ՄՀց հաճախականությամբ։ Քանի որ ջրածինը տիեզերքում ամենաշատը հանդիպող տարրն է, հուսով ենք, որ այս սխեման կարող է գործել որպես հեռախոսահամարի նման մի բան։
Entry #30847 — Discuss 0 — Variant: Eastern
Voting points1st2nd3rd
61 x41 x20
Entry tagging:
  • No "like" tags
Պատկերացրու`ճաշում ես եվրոպական մի մայրաքաղաքում ու չես տիրապետում տեղացիների լեզվին: Մատուցողը փոքր-ինչ խոսում է անգլերեն, բայց մի կերպ քեզ հաջողվում է ինչ-որ ծանոթ բան պատվիրել կերակրացանկից, որն ուտում ես ու վճարում դրա համար: Հիմա պատկերացրու, որ դրա փոխարեն, անհաջող զբոսանքից հետո հայտնվում ես ամազոնյան մի գյուղում: Տեղացիները անգամ գաղափար չունեն թե քեզ համար ինչ պատրասեն: Դու նմանակում ու ծամելու ձայներ ես հանում, որոնք նրանց կողմից հասկանցվում են որպես քո մայրենի լեզվի դրսևորում: Երբ ձեռքերդ բարձրացնում ես ի նշան հանձնվելու, նրանք դա որպես հաձակում են ընկալում:
Առանց ընդհանուր համատեքստի շփումը դժվար բան է: Օրինակ ռադիոակտիվ տեղանքները կարող են տասնյակ տարիներ մնալ առանց զգացնել տալու, այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ընդամենը 1000 տարվա վաղեմության անգլերեն լեզուն այսօր հասկանալի չէ ժամանակակից անգլախոս հասարակության մեծ մասի համար, գործակալությունները մեծ դժվարությունների են հանդիպում այդ թափոններին ուղեկցող զգուշացումները ստեղծելիս: Համապատասխան պատասխանատու կազմակերպությունները փորձել են ամեն ինչ`վեր խոյացող բետոնե ցիցերից, Էդվարդ Մունկի «Ճիչ»-ից մինչև գենետիկորեն փոփոխության ենթարկված տագնապալիորեն կապույտին տվող բույսեր: Ոչ մեկը չի երաշխավորում այդ մտքի փոխանցելիությունը ապագայում: Այս թափոնների տեղանքների հետ կապված հաղորդագրությունների վրա աշխատողներն ավելի մեծ մարտահրավերների հետ են առնչվել`այն է` այլմոլորակայինների հետ հաղորդակցումը: Ահավասիկ, սա է Wired-ի լրագրող Դանիել Օբերհաուսի նոր գրքի`«Արտաերկրային լեզուներ» գրքի թեման:
Ոչ մի բան հայտնի չէ այն բանի մասին, թե այլմոլորակայիններն ինչպես են ընկալում տեղեկությունը: 1970-ականների սկբին երկու տիեզերանավեր` Պիոներ 10 և 11-ով ուղարկված երկու ցուցանակների վրա պատկերված են մերկ մարդիկ և Երկրի տեղը մոտավոր նկարագրող քարտեզ` տարրական հասկացողություններ, բայց նույնիսկ դրանց հիմքում ընկած է այն ենթադրությունը, որ այլմոլորակայինները օժված են տեսողությամբ: Քանի որ այսպիսի տիեզերական թռչող օբյեկտները գտնելու հավանականությունը չափազանց փոքր է, լույսի արագությամբ Երկրից արձակված ռադիոհաղորդագրությունն ավելի հավանական է, որ նպատակակետին կհանդիպի: Այնուամենայնիվ, ինչքան որ երկրային ռադիոալիքը պետք է ճիշտ հաճախության վրա լինի, այնքան էլ` այդ ալիքն ընդունող արտաերկրային մարմինը: Ինչքան է մեծ հավանականությունը, որ այլմոլորակայինները կհայտնվեն ճիշտ ալիքի վրա: Pinoneer-ի ցուցանակը գաղափարը փոխանցում է ջրածնի ատոմի հիմնական սխեմայի տեսքով, որի մագնիսական բևեռականությունը փոփոխվում է կանոնավոր ընդմիջումներով`1.420 ՄՀց հաճախությամբ: Քանի որ ջրածինը տիեզերքում անմենահաճախ հանդիպող տարրն է, հույս կա, որ այս նախագիծը կարող է հանդիսանալ հեռախոսի համարի նման մի բան:
Entry #31771 — Discuss 0 — Variant: Not specified
Voting points1st2nd3rd
61 x402 x1
Entry tagging:
  • No "like" tags