ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Albanian » Entry #21575


Source text in English

Translation #21575

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Kush e gjuajti atë domate të parë fatale që nisi revolucionin Tomatina (Domatja)? Të vërtetën askush nuk e di. Mbase ishte një rebelim anti- Francez, apo një karnavale që doli jashtë kontrolli. Sipas versionit më të dëgjuar të kësaj historie, gjatë festivalit te Gjigandëve të 1945 (një parade e stërmadhe me marioneta), banorët lokalë po përpiqeshin të organizonin një përleshje që të tërhiqnin vëmendjen. Ata u gjenden pranë një qerreje me perime dhe filluan të hidhnin domate të pjekura. Kalimtarë të rastësishëm u përfshinë derisa situata u përshkallëzua në një përleshje masive me “fruta fluturuese”. Inisiatorëve të përleshjes ju desh të paguanin shitësit e domateve, por kjo nuk e ndaloi intensifikimin e përleshjes me domate dhe lindjen kështu të një tradite të re.
Të frikësuar nga një përshkallëzim i pakontrolluar, autoritetet miratuan, dhe rivendosën një sërë dekretesh në vitet 1950. Në 1951, vendasit që thyenin ligjin burgoseshin deri sa shumë protesta publike kërkonin lirimin e tyre. Ironizimi më injorues që u bë për dekretet e dala për domatet ndodhi në vitin 1957, kur ithtarët mbajtën një funeral qesharak domatesh të improvizuar me një arkivol dhe kortezh.Pas 1957, qeveria lokale vendosi ti përshtatet situatës duke vendosur në vendin e duhur disa rregulla dhe përqafoi traditën e lindur nga Revolucioni Tomatina.
Edhe pse domatet janë në qendër të vëmendjes, java e festimeve të përcjell ne festimin përfundimtar. Eshtë një festim i shenjtërve të Bunolit, Virgjëreshës Mari, dhe Shën Luis Bertrand me parada rruge, muzikë, fishekzjarre në mënyrën gazmore Spanjolle. Për të fituar fuqi për përleshjen e afërt, një Paella madhështore shërbehet në vigjilje të betejës duke prezantuar kështu gatesën ikonë Valenciane me oriz, ushqime deti, shafran, dhe vaj ulliri.
Në ditet e sotme, ky festival i shpenguar ka njëfarë rregulli. Organizatorët kanë shkuar aq larg sa të kultivojnë një lloj të veçantë domateje, jo shumë të këndëshme, posaçërisht për këtë ngjarje vjetore. Festimet fillojë rreth orës 10:00 paradite kur pjesëmarrësit garojnë për të rrëmbyer një copëz proshutë të fiksuar në majë të një shtylle rrëshqitëse. Spektatorët lagin garuesit me ujë ndërsa kërcejnë e këndojnë nëpër rrugë. Kur këmbana e kishës lajmëron mesditën, kamionë të tejmbushur me domate ecin nëpër qytet, ndërsa thirrjet "Do-ma-te, do-ma-te!" arrijnë kulmin.
Pastaj, me lëshimin e ujit me presion nga një top uji, eventi kryesor fillon. Ky është sinjali për fillimin e shtypjes dhe hedhjes së domateve në sulmet gjithpërfshirëse kundër pjesëmarrësve të tjerë. Gjuajtës domatesh në distancë, vrasës pa shënjester , dhe të shtëna fiksuese jo të fuqishme. Cilado qoftë teknika juaj, kur koha mbaron, ju do të dukeni dhe ndiheni shumë ndryshe. Afërsisht një orë më vonë, gjuajtësit të përlyer me domate lihen të luajnë në një det salce rrëshqitëse të gjendur nëpër rrugë e cila nuk ngjan fare me një domateje normale. Nje gjuajtje e dyte e topit sinjalizon mbarimin e betejes.


Discuss this entry