Stel je voor dat je uit eten gaat in een Europese hoofdstad en de plaatselijke taal niet machtig bent. De ober spreekt nauwelijks enkele woorden Engels, maar met handen en voeten lukt het om iets herkenbaars te bestellen, je maaltijd te consumeren en af te rekenen. Ander geval: stel je voor dat een trektocht verkeerd afloopt en je uiteindelijk helemaal uitgehongerd in een dorp in het Amazonegebied komt aangestrompeld. De dorpelingen begrijpen totaal niet waar je op aanstuurt. Je maakt suggestieve kauwgeluiden, die zij aanzien voor een primitief brabbeltaaltje. Wanneer je je handen opsteekt om je over te geven, denken zij dat je tot de aanval overgaat.

Communiceren zonder gemeenschappelijke context is lastig. Bijvoorbeeld: radioactieve zones moeten tienduizenden jaren onaangeroerd blijven. Echter, aangezien zelfs het Engels van nog maar duizend jaar geleden nu onverstaanbaar is voor de meeste sprekers, hebben de instanties de grootste moeite om waarschuwingen bij kernafval te bedenken. De comités die daarover gaan zijn al met de meest uiteenlopende ideeën gekomen, van torenhoge betonnen stekels tot ‘De schreeuw’ van Edvard Munch of genetisch gemodificeerde planten die een blauwe kleur hebben die op gevaar moet wijzen. Geen daarvan is gegarandeerd toekomstproof.

Sommige van de mensen die aan die afvalwaarschuwingen hebben meegewerkt, waren ook betrokken bij een nog grotere uitdaging: communiceren met buitenaards leven. Daarover gaat ‘Extraterrestrial Languages’, het nieuwe boek van Daniel Oberhaus, journalist bij Wired.

We weten niets over hoe buitenaardse wezens informatie zouden opnemen. Op twee platen die in het begin van de jaren 1970 werden meegestuurd met de ruimtesondes Pioneer 10 en 11 staan naakte menselijke figuren afgebeeld naast een rudimentaire kaart met de locatie van de Aarde: vrij elementair, zou je denken, maar dan ga je er om te beginnen van uit dat buitenaardse wezens kunnen zien. Bovendien is de kans dat zulke sondes worden onderschept uitermate miniem, en is het dus waarschijnlijker dat radioboodschappen vanaf de Aarde, die reizen met de snelheid van het licht, contact maken met het onbekende. Maar net zoals met een aardse radio, moet je ook met een interstellair model op de juiste frequentie afstemmen om iets op te vangen. Hoe moeten buitenaardse wezens die dan vinden? Op de Pioneerplaat staat alvast een aanwijzing: een zeer schematische voorstelling van het periodiek omklappen van de magnetische polen van een waterstofatoom, wat gebeurt met een frequentie van 1420 MHz. Aangezien waterstof het element is dat het meest voorkomt in het heelal, hoopt men dat dit tekeningetje kan dienen als een soort telefoonnummer.

Stel je voor, je bent uit eten in een Europese hoofdstad en je bent de taal die daar gesproken wordt niet machtig. De ober kent weinig Engels maar met kunst- en vliegwerk lukt het je om iets op het menu te bestellen dat je herkent, opeet en betaalt. Maar stel je nu eens voor dat je na een mislukte wandeltocht uitgehongerd in een dorpje in het Amazonegebied belandt. De mensen daar weten niet wat ze van je moeten denken. Je maakt kauwgeluiden, waarvan ze denken dat die tot je primitieve taal behoren. Wanneer je je handen heft ten teken van overgave, denken ze dat je ze wilt aanvallen.

Het is moeilijk communiceren met iemand die niet hetzelfde referentiekader heeft als jezelf. Radioactieve plaatsen moeten bijvoorbeeld tienduizenden jaren met rust gelaten worden, maar aangezien het Engels van 1.000 jaar geleden al onbegrijpelijk is voor de meeste mensen die het nu spreken, hebben instanties moeite om waarschuwingen te maken voor nucleair afval. Daarvoor verantwoordelijke commissies zijn met van alles op de proppen gekomen, van torenhoge betonnen punten en “The Scream” van Edvard Munch tot genetisch gemodificeerde planten die blauw kleuren bij een alarm. Geen van deze voorstellen is gegarandeerd toekomstbestendig.

Sommige van dezelfde mensen die aan deze berichten voor afvallocaties hebben gewerkt, hebben zich ook beziggehouden met een nog grotere uitdaging: communiceren met buitenaards leven. Dit is het onderwerp van “Extraterrestrial Languages”, een nieuw boek van Daniel Oberhaus, journalist bij Wired.

Niet is bekend over de manier waarop buitenaardse wezens wellicht informatie tot zich nemen. Op twee platen die aan het begin van de jaren 70 van de vorige eeuw werden meegestuurd met de twee ruimtevaartuigen Pioneer 10 en 11, staan afbeeldingen van naakte mensen en een ruwe kaart om de aarde te vinden – heel rechttoe, rechtaan allemaal, maar zelfs hierbij wordt verondersteld dat buitenaardse wezens kunnen zien. De kans dat zulke vaartuigen worden gevonden, is oneindig klein en de kans op het maken van contact is dan ook groter als met de snelheid van het licht vanaf de aarde radiosignalen worden uitgezonden. Maar zoals de radio op aarde op de juiste frequentie moet zijn afgestemd, zo moet ook die in de ruimte dat zijn. Hoe zouden buitenaardse wezens toevallig de juiste vinden? Op de plaat in de Pioneer staat een aanwijzing in de vorm van een eenvoudig diagram van een waterstofatoom, waarvan de magnetische polariteit met regelmatige tussenpozen met een frequentie van 1.420 MHz wisselt. Aangezien waterstof het element is dat het meest in het heelal voorkomt, hoopt men dan dit schema wellicht fungeert als een soort telefoonnummer.

Stel je voor dat je aan het dineren bent in een Europese hoofdstad waar je de lokale taal niet kent. De ober spreekt slechts een klein beetje Engels, maar met handen en voeten slaag je erin iets van het menu te bestellen dat je herkent, te eten en ervoor te betalen. Stel je nu, daarentegen, voor dat je verloren loopt tijdens een trektocht en uitgehongerd in een dorp in de Amazone aankomt. De mensen daar hebben geen idee wat ze van je moeten denken. Je bootst kauwgeluiden na, welke ze voor je moedertaal aannemen. Wanneer je je handen in de lucht steekt om je over te geven, denken ze dat je in de aanval gaat.

Communiceren zonder gemeenschappelijke context is moeilijk. Bijvoorbeeld: radioactieve sites moeten tienduizenden jaren met rust gelaten worden. Echter, gezien dat het Engels van slechts 1000 jaar geleden nu onverstaanbaar is voor de meeste huidige sprekers, hebben agentschappen moeilijkheden om waarschuwingen te creëren om bij nucleair afval te plaatsen. Commissies belast met deze taak hebben al verscheidene dingen bedacht, van torenhoge betonnen pinnen, tot Edvard Munch's "De Schreeuw", tot genetisch gemodificeerde planten die alarmerend blauw worden. Geen enkele oplossing is gegarandeerd toekomstbestendig.

Enkele mensen die werkten aan deze boodschappen voor afvalsites maakten ook deel uit van een nog grotere uitdaging: communiceren met buitenaards leven. Dit is het onderwerp van "Buitenaardse Talen", een nieuw boek van Daniel Oberhaus, een journalist bij Wired.

Er is niets geweten over hoe buitenaardse wezens informatie opnemen. Een paar platen die in de vroege jaren 1970 met twee ruimteschepen, Pioneer 10 en 11, meegezonden werden, tonen naakte mensen en een ruwe kaart om de Aarde te vinden - rudimentaire dingen, maar met de veronderstelling dat buitenaardse wezens kunnen zien. Sinds er slechts een oneindig kleine kans is dat deze dingen gevonden worden, is er een grotere kans dat er contact wordt gemaakt met radio-uitzendingen, van de Aarde, die aan lichtsnelheid reizen. Maar net zoals een aardse radio, moet ook de buitenaardse op de juiste golflengte ingesteld zijn. Hoe zouden buitenaardse wezens de juiste vinden? De Pioneer-plaat geeft een hint in de vorm van een basisdiagram van een waterstofatoom. De magnetische polariteit, van dit atoom, wisselt met vaste intervallen aan een frequentie van 1420 MHz. Doordat waterstof het meest aanwezige element is in het universum, wordt er gehoopt dat deze schets als een soort telefoonnummer zou dienen.