Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.
Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.
Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.
Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.
Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle. | Ko je bacio onaj prvi sudbonosni paradajz kojim je otpočela „La Tomatina“ revolucija? To, zapravo, niko ne zna. Da li je to bila pobuna protiv Franka, ili karneval koji se oteo kontroli? Prema najpopularnijoj verziji priče, 1945. godine, za vreme praznika „Los Gigantes“ (parada džinovskih lutaka od papira), meštani poželeše da započnu kavgu ne bi li nekako skrenuli pažnju na sebe. Kako su se zadesili pokraj kolica s povrćem, počeše da se gađaju zrelim paradajzom. Uključiše se i nevini posmatrači, nakon čega je čitav događaj eskalirao u masovku sa letećim povrćem. Mada su kolovođe kasnije morale da nadoknade štetu prodavcima, to nije moglo da spreči izbijanje novih tuča s paradajzom – i rađanje jedne nove tradicije. U strahu od eskalacije nereda vlasti su tokom pedesetih godina prošlog veka najpre uvele, potom ublažile, pa zatim ponovo propisale niz zabrana. Tokom 1951. godine počeše da hapse meštane koji su se protivili ovom zakonu, sve dok javnim protestima nije izdejstvovano njihovo oslobađanje. Najčuveniji slučaj drskog nepoštovanja zabrane gađanja paradajzom dogodio se 1957. godine, kad su pristalice ove tradicije organizovale posprdnu sahranu paradajza, sa sve kovčegom i povorkom. Nakon 1957. godine, lokalne vlasti odlučiše da se pomire sa sudbinom i da, određujući nekoliko osnovnih pravila, prihvate ovu ćaknutu tradiciju. Iako centralno mesto pripada paradajzu, konačnom obračunu prethode sedmodnevne svečanosti. Slavlje je posvećeno svecima-zaštitnicima varošice Bunjol, Devici Mariji i svetom Luisu Bertranu, a sastoji se od uličnog paradiranja, muzike i vatrometa na španski veseo način. Da biste prikupili snagu za predstojeću šorku, u predvečerje bitke služi se paelja epskih razmera, tipično valensijansko jelo od pirinča, morskih plodova, šafrana i maslinovog ulja. Danas je u ovaj neobuzdani praznik uvedeno više reda. Organizatori su čak otišli dotle da su uzgojili specijalnu varijantu bezukusnog paradajza isključivo za potrebe ove godišnje manifestacije. Fešta počinje oko 10 ujutro, utrkivanjem učesnika u pokušaju da dohvate šunku privezanu za masnu šipku. Posmatrači prskaju takmičare vodom iz creva, pri tom pevajući i igrajući gradskim ulicama. Kad crkveno zvono označi podne, kamioni do vrha natovareni paradajzom ulaze u grad, dok skandiranje „To-ma-te, to-ma-te!“ dostiže vrhunac. U tom trenutku, hicem iz vodenog topa otpočinje glavni događaj. To je, ujedno, zeleno svetlo za gnječenje i lansiranje paradajza u sveopštem napadu na saučesnike. Lobovanje paradajzom s velike daljine, ubitačni pogoci izbliza, ili horog udarci sa srednje udaljenosti. Ma koju tehniku da koristite, kad se sve završi izgledaćete (i osećati se) sasvim drukčije. Nekih sat vremena kasnije, paradajz-sokom natopljeni bombarderi ostaće da se igraju u moru gnjecave ulične salse, u kojem jedva da ima ičega što makar malo podseća na paradajz. Drugi topovski hitac označava kraj bitke. |